Galler’de erken Orta Çağ dönemine ait nadir bir mezarlık ortaya çıkarıldı. Kazılar buradaki topluluğa dair bilgiler ortaya koyarken bir yandan da yeni sorular doğuruyor.
Mezarlığın 6. ya da 7. yüzyıldan kalma olduğu düşünülüyor.
Arkeologlar burada 70 mezar olduğunu tahmin ediyor. Şimdiye kadar bunlardan 18’i kazıldı.
İyi korunmuş iskeletlerin bazılarının alışılmadık pozisyonlarda yattığı görülürken normalde mezarlıklarda rastlanmayan insan yapımı alet parçaları da bulundu.
Mezarlık, Birleşik Krallık’a bağlı Galler özerk bölgesinin başkenti Cardiff’te, havaalanı yakınındaki Fonman Kalesi topraklarında yer alıyor.
Bir kazı ekibi, uzun zaman önce toprağa karışmış bu mezarları ortaya çıkarmak için geçtiğimiz iki yaz boyunca yerin en üst tabakasını dikkatlice kaldırmakla uğraştı.
Reading Üniversitesi’nde kemikler üzerine çalışan arkeolog Summer Courts, iskeletlerin, yaklaşık 1500 yaşında olmasına rağmen çok iyi korunmuş şekilde bulunduğunu vurguluyor.
Bulunan kemiklerin buradaki insanların yaşamlarına ve mesleklerine dair ipucu verdiğini söylüyor:
“Oldukça yıpranmış dişler bulduk. Bu, dişlerini alet olarak kullandıklarını gösteriyor olabilir. Belki de tekstil, deri ya da sepet yapımında ön dişlerini kullanıyorlardı”.
İsketlerin çok farklı pozisyonlarda yatıyor olması da yeni sorular doğuruyor.
Bazıları o dönem yapıldığı gibi sırt üstü düz yatar şekildeyken bir kısmı yan yatmış veya elleriyle bacaklarını göğsüne doğru çekmiş şekilde, çömelmiş olarak bulundu.
Arkeologlar bunun ne anlama geldiğinden henüz emin değil. Mezarlık, gömme şekillerinin değiştiği uzun yıllar boyunca mı kullanılmıştı? Yoksa bazı insanların farklı olduğu mu belirtilmek istenmişti?
Mezarlardan çıkan objeler de oldukça şaşırtıcı bir şekilde, o dönemki yaşamın şimdikinden ne kadar farklı olduğunu gösteriyor.
Yeme-içme gereçleri ve kesilmiş ya da yanmış hayvan kemiği parçaları bulundu.
Bir oyunda puanlama için işaretleyici olarak kullanılmış olabilecek küçük, oymalı bir çivi de bulunanlardan biriydi.
Kazı ekibinin başındaki, Cardiff Üniversitesi’nden erken Orta Çağ arkeoloğu Dr. Andy Seaman, şimdiki mezarlıkların aksine buranın yalnızca ölüleri gömmek için kullanılmış gibi görünmediğini belirtiyor:
“Şu an mezarlıkları başka amaçla düşünmüyoruz ancak büyük ihtimalle onların hayatının merkezindeydi.
“Ve yalnızca insanların gömüldüğü yerler değildi. Aynı zamanda toplumun bir araya geldiği, yeme-içme ve festival gibi başka etkinlikler, sosyal pratikler yaptığı yerlerdi”.
Mezarlıkta keşfedilen insan yapımı kalıntılar, bu insanların sıradan olmadığını gösteriyor.
Kazıdayken, “Bir cam parçası buldum” diye heyecanlı bir ses geldi.
Andy Seaman, “Bu bir çömlek parçası, külah şeklinde bir kap, çok ince bir malzeme, çok ince bir cam… Çok iyi bir buluş” dediği parçadan hayranlıkla bahsediyor.
Camın Fransa’nın Bordo bölgesinden olduğu düşünülüyor. İthal edilen tek parça bu değil, ekip mezarlıkta Kuzey Afrika’dan olduğu düşünülen çömlekler de buldu.
Mezarlıkta bulunanların kalitesine bakılara buradaki insanların yüksek statülü olduğu düşünülüyor.
Cardiff Üniversitesi’nden Tudur Davies, “Burada bulduğumuz kanıtlara göre, bu insanlar, ancak ticaret ya da takas ağlarıyla elde edilebilecek, yüksek kaliteli ithal ürünlere ulaşabilecek kadar varlıklıydı” diyor.
“Neler oluyor? Buraya gömülen insanlar kimler?”
Mezarlığın kullanıldığı kesin tarihleri belirlemek için daha fazla araştırma gerekiyor ve DNA analizleri iskeletler hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlayacak.
Mezarlık, henüz çok az şey bilinen dönemle ilgili bireysel ve toplumsal konulara ışık tutacak.
Ancak burada yaşayanlar ve ölenler hakkındaki soruları yanıtlamak uzun süre alabilir.
